W odpowiedzi na liczne pytania dotyczące praw i obowiązków wynikających z wcześniej zarezerwowanych usług turystycznych wyjaśniam wątpliwości w świetle obecnego stanu faktycznego i obowiązujących regulacji prawnych.

Zgodnie z treścią art.47 ust.4 ustawy z dnia 24 listopada 2017r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, podróżny „może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych ztytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie”.

W związku z postępującą pandemią koronawirusa obecny stan należy zakwalifikować jako nadzwyczajne i nieuniknione okoliczności mające wpływ na realizację usługi oraz przewóz podróżnych. Jednak w tym przypadku podróżny ma prawo do realizacji jednego z trzech przysługujących mu roszczeń tj. zwrotu wpłat dokonanych na poczet przyszłej imprezy.

Natomiast zgodnie z treścią art. 47 ust.5 pkt 2 ww. ustawy organizator, który nie może zorganizować imprezy turystycznej z powodu nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności może rozwiązać umowę i zobowiązany jest do pełnego zwrotu wpłat podróżnemu bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie.

Sejm w dniu 31 marca 2020r. uchwalając ustawę „o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw” ustanowił szczególne regulacje w zakresie realizacji  praw i obowiązków wynikających z umów dotyczących usług turystycznych.

Na podstawie art.15k ustawy „antykryzysowej” skuteczność odstąpienia od umowy przez podróżnego lub rozwiązania umowy przez organizatora usługi turystycznej w trybie przewidzianym przez ustawę z dnia 24 listopada 2017r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych , które to czynności prawne pozostają w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, następuje z mocy prawa po upływie 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu lub powiadomienia o rozwiązaniu przez organizatora turystyki.

Odroczono zatem skutek prawny oświadczeń woli stron umowy o 180 dni. Oznacza to, że dopiero po upływie tego okresu podróżny będzie mógł się domagać zwrotu wpłat poczynionych na poczet usługi turystycznej. Natomiast organizator obowiązany będzie do zwrotu wpłat w terminie 14 dni od dnia odstąpienia lub rozwiązania umowy. Zatem realny termin odzyskania dokonanych wpłat wyniesie 194 dni.

Wprowadzona regulacja zawiera także wyjątki. Otóż odstąpienie od umowy bądź jej rozwiązanie, nie będzie skuteczne w przypadku wyrażenia przez podróżnego zgody na otrzymanie w zamian od organizatora turystyki vouchera do realizacji na poczet przyszłych imprez turystycznych w ciągu roku od dnia, w którym miała się odbyć impreza turystyczna. Przy czym wartość vouchera nie może być niższa niż kwota wpłacona na poczet realizacji dotychczasowej umowy o imprezę turystyczną. Kwoty objęte voucherami objęte też będą ochroną w ramach Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego. Oznacza to, że w przypadku niewypłacalności lub upadłości touroperatora klient dostanie z powrotem wpłaconą sumę albo z gwarancji organizatora albo  z Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego.

Wydaje się, że opisana regulacja antykryzysowa stanowi swoiste zrównoważenie interesów podróżnych i organizatorów imprez turystycznych. Podróżni odzyskają swoje wpłaty a organizatorzy uzyskali odpowiednie instrumenty prawne, czas na uruchomienie zabezpieczeń finansowych oraz przetrwanie sytuacji kryzysowej.

autor: radca prawny Artur Walkowiak

Źródła:

- ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 548)

- ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw z dnia 31 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 568)